Η έκθεση που εγκαινιάζουμε απόψε, με τον τίτλο «ΝοΗΜΑΤΑ: Προσωποποιήσεις και Αλληγορίες από την αρχαιότητα έως σήμερα», αφορμάται από μια τολμηρή σύλληψη: να μας παρουσιάσει εξαιρετικά καλλιτεχνήματα και έργα τέχνης από την κλασική αρχαιότητα ως τις μέρες μας, τα οποία αποδίδουν αλληγορίες, συμβολισμούς, μεταφορές, αινίγματα και προσωποποιήσεις, επανασυστήνοντας στη σύγχρονη και ταραγμένη εποχή μας τη διαχρονική αξία ενός πολιτισμού που έχει ως μέριμνα και πρόταγμά του τον άνθρωπο. Μια έκθεση με στέρεη επιστημονική τεκμηρίωση, που μεταφέρει κατά τρόπο εντυπωσιακό στις αίθουσες του Μουσείου της Ακρόπολης τέσσερις διαφορετικές περιόδους δημιουργίας, τέσσερις εποχές της τέχνης που συνδιαλέγονται σε ισότιμη βάση: Αρχαιότητα, Βυζάντιο, Αναγέννηση και Νεότερη Τέχνη.

Το βλέμμα του αρχαίου Έλληνα καλλιτέχνη, αγγειογράφου, ζωγράφου ή γλύπτη, που δίνει ανθρώπινη μορφή στα ποτάμια και τα δέντρα, ή του αρχαίου συγγραφέα που προσωποποιεί δυνάμεις της φύσης και αφηρημένες έννοιες, όπως ο Όμηρος και ο Ησίοδος, φανερώνει έναν κατ’ εξοχήν ανθρωπομορφικό τρόπο αντίληψης του φυσικού κόσμου, των πολιτικών και των φιλοσοφικών ιδεών, όπως η Δίκη που προσωποποιεί την έννοια της δικαιοσύνης και οι αδελφές της, η Ειρήνη και η Ευνομία, ή των ψυχοπνευματικών καταστάσεων, όπως ο Έρως ή ο Φόβος. Είναι ένας τρόπος σύλληψης των βασικών δομών λειτουργίας του εξωτερικού κόσμου, αλλά και των ορίων αντιληπτικότητας της συνείδησης, που λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος ανάμεσα στο μεταφυσικό και το φυσικό. Ένας τρόπος που καθιστά οικείο, κατανοητό και προσεγγίσιμο κάθε τι διαφορετικό προς την ανθρώπινη φύση, που επικυρώνει το «εν τω κόσμω είναι» του ανθρώπου. Κατ’ εξοχήν ελληνικός, θα αρδεύσει τη βυζαντινή τέχνη, ιδίως της ύστερης περιόδου, όταν οι άυλες βυζαντινές μορφές εμψυχώνονται από ανθρώπινα συναισθήματα, θα μεταποιηθεί συναρπαστικά στην Αναγέννηση, όταν πλέον το δόγμα εξανθρωπίζεται και το ρίγος του ανθρώπινου πάθους διαπερνά τις ιερές σκηνές και φτάνει ως τη νεότερη τέχνη. Σύμβολα και αλληγορίες παρέχουν ένα αποτελεσματικό, συγκινησιακά δραστικό μέσο κατανόησης, αποδοχής και οικείωσης φαινομένων που μας υπερβαίνουν. Και η έκθεση, οργανωμένη σε ενότητες που προσεγγίζουν τον Χρόνο, τη Φύση, τις Θεότητες, τον Άνθρωπο, τους Θεσμούς, συνθέτει ένα εξαιρετικά γοητευτικό καλλιτεχνικό τοπίο, μια συναρπαστική αποτύπωση της ανθρωποκεντρικής τέχνης στη διαχρονία της.

Θα ήθελα να συγχαρώ θερμά τον διευθυντή του Μουσείου Νίκο Σταμπολίδη, καθώς και όλους όσους οραματίσθηκαν, σχεδίασαν και επιμελήθηκαν αυτή την τόσο ιδιαίτερη έκθεση στο Μουσείο Ακρόπολης, δίνοντάς μας την ευκαιρία να θαυμάσουμε από κοντά έργα ανεκτίμητης καλλιτεχνικής αξίας.